Polimer Kil 101: II - Alternatif kil çeşitleri: Genel özellikler, kullanım alanları ve ipuçları

"Elinizde Başka ne var?": Diğer Kil ve Hamur Çeşitleri

Polimer killerle birlikte diğer modelleme medyumlarına da değinmek istiyorum, zira modelaj bölümlerinde gezinirken pek çok kil çeşidi görmek mümkün. Polimer killer, hava ile kuruyan (air-dry) killer, seramik hamurları, çamurlar ve plastilinler yan yana bulunuyor; hem merakı gidermek, hem de herhangi aksilik yaşamamanız adına kısaca bahsedeceğim aklıma gelenlerden :)

Ayrıca polimer kil yerine evde çok basit malzemelerle yapabileceğiniz çeşitli hamurlar da mevcut. Kil çeşitlerinden bahsederken soğuk seramik hamur tarifleri için linkler verip sona da kağıt, ahşap hamuru ve kitre gibi alternatifleri ekledim. Faydalı olması dileğiyle ^.^

Önemli not: Pek çok markanın farklı kil çeşitleri bulunuyor, dolayısıyla kil alırken arkasını mutlaka okumalısınız. Polimer kil diye aldığınız bir şey eve geldiğinizde hava ile kuruyan bir kil çıkabilir, daha da kötüsü yağ bazlı bir modelleme hamuru olabilir ve fırına attığınızda eriyebilir, aman dikkat ;)

Plastiline / Yağ bazlı modelleme hamurları / Oyun hamurları:

(plastilin, modelling clay yani modelleme hamuru olarak geçen pek çok hamur, oyun hamurları vb. Wax yani balmumunu da bu kategoriye sokabilirz sanki)

Plastilin / Plastiline : Pek çok kullanım alanı olmakla birlikte daha çok kalıp alma amaçlı modelleme projelerinde ve çift taraflı kalıplarda yardımcı olarak kullanılırlar. Ayrıca stop-motion animasyonlarda da sıklıkla rastlarız kendilerine :)

Plastilin'lerin en büyük özelliği asla kurumamaları ve sertleşmemeleridir, ayrıca çekip küçülmezler. Farklı sertlik dereceleri vardır, alırken paketin üstündeki sertlik derecesine dikkat etmenizi öneririm. Sert plastilinler ısı yardımıyla yumuşatılarak çalışılır.

Polimer kil sanarak yaptığınız çalışmayı fırına atıp pişirmeye çalışırsanız eriyecektir. Ben biraz titiz bir insan olduğumdan bu hataya hiç düşmedim ama yurtdışındaki forumlardan gördüğüm kadarıyla olabiliyor bunlar, o yüzden dikkat etmekte ve en başta da dediğim gibi kil alırken arkasını okumakta fayda var ;)

"Kurumayan oyun hamuru" diye satılanlar da genellikle plastilindir; kuruyanı da, kurumayanı da fırında erir. Yağ bazlı modelleme hamurları da yine model ve maske yapımında, özellikle kalıp alınacak işlerde kullanılıyor, yapısal farklılıklar olmakla birlikte genel olarak hepsinin benzer özellikleri var.

Plastilinle yapılan örnek çalışmalar için tık tık ;)

İpucu 1: Aldığınız plastilin sertse çalışırken ara ara saç kurutma makineiyle yumuşatabilirsiniz. Detayları yumuşatmak için saç kurutma makinesi tutarak hafifçe eritebilirsiniz. Yine sıcak olması sayesinde havya ile plastilin üzerinde ilginç şekil ve yüzeyler elde etmek de mümkün.

İpucu 2: Asla sertleşmemeleri ve bazı ucuz alternatiflerinin olması detaylı modelleme çalışmaya başlayacak kişiler için faydalı olabilir, pratik amacıyla defalarca yapıp bozup durabilirsiniz. Polimer kilde de bu şansınız var tabii, ama kilin bütün tozları bünyesinde toplayarak leş gibi olması kaçınılmaz oluyor bir süre sonra ;)

Hava ile kuruyan killer / Air-dry clays 

(hava ile kuruyan air-dry killer hobi marketlerde daha çok seramik hamuru diye geçiyor, evde yapılabilen "soğuk porselen", çiçek hamuru, vb. hamurlar da bu gruba dahil)

Hava ile kuruyarak sertleşir, dolayısıyla fırınlamanıza gerek kalmaz. İçeriğinde su olduğundan kullanmadığınız killeri hava almayacak şekilde saklamanız gerekir. Çalışırken kuruduğunda hafifçe ıslatarak çalışmaya devam edebilirsiniz. Ufak bir sprey şişesine su doldurarak ve kurudukça püskürterek de işi kolaylaştırabilirsiniz. Çalışma arasında hava almayacak şekilde bir torba veya kutuya koyabilir, sonra çalışmaya devam edebilirsiniz.

Evde yapılan ve daha çok soğuk porselen /seramik hamuru denen hamurlar da bu grupta. Kuruma süreleri kullandığınız malzemeye ve çalışmanın boyutuna göre değişir. Çalışırken eşit kalınlıklarda çalışmaya özen göstermelisiniz, aksi takdirde çatlama problemleri ile karşılaşabilirsiniz.

Evde kendi hamurunuzu yapmak için internette çeşitli kaynak ve tarifler bulmak mümkün, ben henüz hiç denemediğim için tarifler konusunda öneride bulunamayacağım malesef ^.^

10marifet'ten tarifler için tık tık

Farklı tarifler için google'a bıuyrun; tık, tık

Hava ile kuruyan killerle yapılan örnek çalışmalar için de tık, tık

İpucu 1: Çatlamaları önlemek için çalışmanız bittikten sonra bir poşete koyup birkaç delik alarak yavaş bir şekilde kurumasını sağlayabilirsiniz. Birkaç gün sonra çıkararak tam olarak kurumasını sağlarsanız çatlama oranı büyük ölçüde azalacaktır.

İpucu 2: Bir de çalışırken, ıslatırken ekstra su konusunda fazlaya kaçmamak gerekiyor , ne kadar bol su, o kadar çatlama ihtimali ;)

İpucu 3: Kuruduktan sonra gözünüze ilişen çatlakları sulu hamurla güzelce doldurup tekrar kuruduktan sonra hafifçe zımparalayabilirsiniz. PVA bazlı tutkallarla (beyaz tutkal) da doldurmak mümkün, kendileri oldukça yapışkan özellikte olduklarından çatlakları gidermekte faydalı oluyorlar. Çiçek tutkalı da aynı görevi görüyor ;)

Hava ile kuruyan killer kuruduktan sonra akrilik, suluboya veya farklı su bazlı boyalarla boyanabilir, zımparalanabilir, delinebilir, dekoratif amaçlarla süslenebilir. Bazı killer daha kalitesiz olabiliyor ve genel olarak polimer killer kadar sağlam veya esnek değiller, dolayısıyla fazla zorlarsanız kırabilirsiniz.

İpucu 4: Hava ile kuruyan kili renklendirmek için şöyle de bir yol var: Çalışacağınız kadar kili elinize alıp biraz akrilik boya ile renkler eşitlenene kadar karıştırın. Voila! İşte renkli hamurunuz ;) Farklı renkleri karıştırabilir, birlikte kullanabilir, farklı boya ve pigmentlerle denemeler yapabilirsiniz.

Fimo'nun air light'ını aldım geçenlerde, mikrodalga fırında da pişirilebildiği yazıyor, denedikten sonra sonuçları blogda paylaşacağım sizlerle ;)

Doğal toprak killer / Seramik çamurları:


(çamur, çömlek hamuru, toprak, kırmızı kil, beyaz kil, şamotlu kil, seramik çamuru, porselen)

Seramik hocamın defalarca söylediği şey: "Pişmiş toprak ürünlerine seramik denir" ve bunlar için kullanılan tüm killer, çamurlar bu gruba girer. Porselen -saflığı ürüne göre değişmekle birlikte- saf halidir denebilir.

Bu malzemelerin yoğunluğu, kullanılan teknikler ve fırınlanma dereceleri değişmekle birlikte minimum 800-1000 derecede, özel fırınlarda pişiriliyorlar. İçeriğinde su olduğundan fırınlama öncesi kurumaları gerekli, fırınlama sırasında da çekebilirler. Çalışırken kurudukça ıslatıp, çalışma aralarında hava almayacak şekilde saklamanız gerekiyor.

Yapılan şeyin içinde hava kabarcığı kalmaması önemli, aksi takdirde 1000'li derecelerde pişerken bu içeride sıkışan hava kabarcıkları genişleyip çalışmanızın patlamasına (evet bildiğiniz patlıyorlar, hatta diğer işlerin üstüne uçarak onların kırılmasına sebep olan hain çalışmalar da gördüm atölyede) sebep olabiliyor. Bunun için genellikle büyük çalışmalarda yapılan şeyin için oyularak boşaltılıyor. Şamotlu kil de -her ne kadar kendisinden hiç hazzetmesem de- gözenekli yapıya sahip olduğundan çatlayıp patlamayı önlemek adına faydalı. 

Kullanılan tekniklere göre birkaç kez fırınlanıyorlar, ilk fırınlamadan sonra sır-altı boya, ikinci fırınlamadan sonra sır, ya da sırdan sonra sır-üstü boya şeklinde çalışıyor genellikle. Bambaşka bir dünya, ancak okulda aldığım seramik dersinde sırlardan dolayı yapabileceklerimiz oldukça sınırlı olduğundan ben henüz tam olarak içine giremedim :)

Seramik örnekleri için tık, tık
Benim daha önce yaptığım seramik çalışmalarınu şuradan görebilirsiniz; tık tık

Kağıt Hamuru / Papermache / Papier-Mache 

Kağıt hamuruyla ilk karşılaşmam ortaokulda olmuştu sanırım; gazete kağıtlarını parçalayıp, kaynatıp su ve tutkalla karıştırarak macun haline getirmiş ve bir şeyler yapmıştık.

Yapımı oldukça basit, gazete kağıtları, tuvalet kağıdı veya farklı artık kağıtlarla evde yapabiliyorsunuz. Ben uğraşamam diyenler için toz halinde veya hazır karışımlı macun halinde de satılıyor hobi marketlerde.

Özellikle kukla ve figür kullanımında sıklıkla kullanılan bir malzeme.Kendi kendine kuruyarak setleşiyor, kuruduktan sonra akrilik, suluboya ve diğer su bazlı boyalarla boyanabiliyor :)

Kağıt hamurunun yapılışıyla ilgili internette bolca bilgi bulmak mümkün: tık tık

Kağıt hamuruyla yapılan örnek çalışmalar için; tık, tık, tık

10marifetteki örnekler için de; tık tık

İpucu 1: Kağıdı bölüp karıştırıp hamur haline getirmek yerine kağıtları tabaka tabaka yerleştirip aralara zamk/tutkal kulllanarak farklı çalışmalar da yapmanız mümkün.

İpucu 2: Büyük çalışmalar için içine strafor veya alüminyum folyo dolgu hazırlayabilirsiniz, kağıt kullanacaksanız dışarıdaki nemi almaması için streç filme, naylona veya alüminyum folyoya sarmalısınız. 

İpucu 3: Yine büyük veya detaylı projeler için telden armatür hazırlayabilirsiniz.

İpucu 4: Çalışmanın içinin boş kalması için oldukça sık kullanılan bir teknik de balonu şişirip üstüne çalışmanızı yaptıktan sonra balonu patlatarak çıkarmak ;)

Ahşap-Talaş hamuru / Woodmache / Sawdust mache

Bu da kağıt hamuru gibi yapılıyor, ana fark kağıt yerine talaş yani ahşap tozu kullanmanız. Etrafınızda marangoz vs. varsa gidip biraz ince talaş rica edebilir, su, un/nişata, tutkalla karıştırıp çalışmaya başlayabilirsiniz. Ayrıca Nerchau'nun hazır tozunu da bulabilirsiniz hobi marketlerde. Yine kendi kendine kuruyor ve ahşap tonlarında oluyor. Ahşap görünümünü tercih edebilir ya da sonrasında boyayabilirsiniz. Kukla, figür ve karışık tekniklerinde kullanılan bir malzeme ^.^

İnternette yapımıyla ilgili bilgi bulmak mümkün; tık tık

Örnekler için; tık, tık, tık

Papier-mache ve ahşap hamuruyla önümüzdeki günlerde detaylı bir şeyler yazıp birkaç çalışma paylaşacağım, ancak önce yılbaşı ve sipariş yoğunluğunu atlatmam gerekiyor :)

Geleneksel Bir Alternatif: Kitre 

Kitre aslen bir bitkinin salgısı, reçine gibi bir sakız, zamk, ısıtılıp eritiliyor. Aktarlarda kütle veya toz halinde bulmak mümkün. Ebru sanatında kullanıldığı gibi ve pamukla katman katman modellenerek bebek ve geleneksel figür yapımında kullanılıyor. Ben hiç denemedim ancak muazzam detaylı çalışmalar yapanlar var, ayrıntılı bilgi için aşağıdaki linklere göz atabilirsiniz :)

10marifetten kitre bebek örnekleri ve yapımla ilgili bilgiler için tık tık

Bu konuyla ilgili oldukça detaylı bilgiler içeren harika bir blog mevcut: http://kitrebebekyapimi.blogspot.com/

Yine kitre bebek yapımıyla ve bu konuyla uğraşan sanatçılarla ilgili internette bolca bilgi bulmak mümkün; tık tık

Veee bu ders de bu kadar, umarım faydalı olmuştur ^.^

Sonraki derste farklı polimer kil markalarından, özelliklerinden ve çeşitlerinden bahsedip kendi deneyimlerimi ve karşılaştırmalarını yazacağım. Bir iki haftaya onu da bitirmiş olurum sanıyorum ;)